کد مطلب:277176 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:118
سوره توبه
(هُوَ الَّذی أرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدی وَدِیْنِ الحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلیَ الدِّیْنِ كُلِّهِ وَ لوْكَرِهَ المُشْرِكوُنَ). [1] .
«او خداوندی است كه پیامبرش را با هدایت و دینی حق فرستاد تا آن را بر تمام ادیان پیروز گرداند اگر چه مشركان ناخشنود باشند».
این آیه مباركه در سه سوره از سوره های قرآن كریم تكرار شده كه اهمیّت این وعده الهی بخوبی روشن می شود؛ ولی مهم این است كه، این وعده خداوند كی محقق می شود؟ زیرا مسلّم است كه تا كنون این وعده خداوند تحقّق نیافته و هم اكنون ادیان باطل و ادیان آسمانی تحریف شده در روی زمین وجود دارند، و شكّی نیست كه وعده خداوند تخلف ناپذیر است. بنابر این، باید دید طبق روایات و مدارك معتبر اسلامی هنگام تحقق این وعده بزرگ كه تحقق قول و پیمان خداوند است، چه وقت خواهد بود؟
آنچه از مجموع روایات معتبر و احادیث متواتر اسلامی كه از طریق شیعه و سنّی روایت شده استفاده می شود این است كه این آیه مباركه، مربوط به زمان ظهور مبارك حضرت مهدی (علیه السلام) است؛ زیرا در زمان حكومت جهانی حضرت مهدی (علیه السلام) است كه دین مقدس اسلام در سراسر زمین حاكم می شود و بشر پیرو یك آیین می گردد، و نشانی از ادیان باطل و تحریف شده در روی زمین باقی نمی ماند.
اینك برای اثبات این مطلب به احادیث چندی كه در این باره می آوریم، توجّه فرمایید:
1 ـ مقداد بن اسود گوید: از رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) شنیدم كه می فرمود:
«لایَبْقی عَلی ظَهْرِ الأَرْضِ بَیْتُ مَدَر وَ لا وَبَر إلاّ أدْخَلَهُ الله (عَلَیهِم) كَلِمَةَ الاسْلام، إمّا بِعِزٍّ عَزِیز و إمّا بِذُّل ذَلِیل، إمّا یُعِزُّهُم فَیَجْعَلَهُمْ مِنْ أهْلِها فَیُعِزّوا بِهِ، وَ إمّا یُذِلُّهُمْ فَیَدِینُون لَهُ». [2] .
«در روی زمین هیچ خانه خشت و گلی و خیمه مویین نمی ماند مگر این كه خداوند آیین اسلام را در آن خانه وارد می كند، یا با عزّت و سر بلندی یا با
[ صفحه 257]
ذلّت و خواری، یا این كه اسلام را می پذیرند و خداوند آنها را سر بلند می گرداند یا این كه به ناچار در برابر اسلام سر تعظیم فرود می آورند».
2 ـ مرحوم محدّث بحرانی در ذیل همین آیه در كتاب «المحجة»، حدیثی را از امیرمؤمنان علی (علیه السلام) بدین صورت نقل می كند:
«عَنْ عِمْرانِ بْنِ مَیْثَمْ، عَنْ عَبایَةِ بْنِ ربعی، أنَّهُ سَمِعَ أَمیر الْمُؤْمِنینَ (علیه السلام) یَقُولُ: «هُوَ الّذَی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدی وَدِیْنِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ» أَظَهَرَ بَعْدُ ذلِكَ؟
قالُوا: نَعَمْ.
قَالَ: كَلاّ، فَوَالَّذی نَفْسِی! بِیَدِهِ! حتّی لا تَبْقی قَرْیَة إِلاّ وَیُنادی فیها بِشَهادةِ أَنْ لا اِلهَ إِلاّ الله، وَأَنَّ محمّداً رَسُولُ الله (صلی الله علیه وآله وسلم) بُكْرَةً وَعَشِیّاً». [3] .
«عمران بن میثم، از عبایة بن ربعی روایت می كند كه امیر مؤمنان علی (علیه السلام) این آیه شریفه را تلاوت فرمود: «او خداوندی است كه رسولش را با هدایت و آیین حق فرستاد تا او را بر همه ادیان غالب و پیروز گرداند هر چند كه مشركان كراهت داشته باشند».
سپس فرمود: آیا این غلبه و پیروزی تحقّق یافته است؟
گفتند: آری!
فرمود: نه، هرگز! سوگند به خدایی كه جان علی در قبضه قدرت اوست، این غلبه و پیروزی مُحَقّق نمی شود مگر هنگامی كه هیچ آبادی در روی زمین باقی نماند جز این كه هر صبح و شام در آن بانگ «لا اِله اِلاّ الله وَمحمّد رَسُولُ الله» بلند شود».
3 ـ «مجاهد» در تفسیر این آیه شریفه از قول ابن عبّاس نقل می كند كه گفت:
«لا یَكُونُ ذلكَ حتّی لا یَبْقی یَهُوْدِیٌّ وَ لا نَصْرانِیٌّ وَلا صاحبُ مِلّة الاّ دَخَلَ فی الإِسْلامِ، حتّی یَأمَنَ الشاةُ وَ الذِّئبُ وَ البَقَرَةُ وَ الأسَدُ وَ الاِنْسانُ وَ الحَیّةُ، وَ حتّی لا تَقْرُض فارةٌ جَرباً، وَ حتّی تُوضَعَ الجِزیَة وَ یُكْسَرَ الصَّلیْبُ وَ یُقَتَل الْخِنْزیرُ، وَ ذلِك قَوْلُهُ:
[ صفحه 258]
«لِیُظْهِرَهْ عَلَی الدّینِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهْ الْمُشرِكُونَ» و ذلِك یَكُونُ عند قِیامِ القائمِ عَلَیهِ السَّلام». [4] .
«این وعده محقق نمی شود مگر هنگامی كه تمام یهود و نصاری و پیروان هر كیش به دین اسلام بگروند، و گرگ و میش و گاو و شیر و انسان و مار، بر جان خود ایمن باشند. و دیگر هیچ موشی انبانی را پاره نكند، و جزیه گرفتن از اهل كتاب ساقط شود، و «صلیب» شكسته شود، و خوكها معدوم گردند، و این معنای قول خدای تعالی (لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدّینِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ) است. و تحقّق این وعده، به هنگام قیام قائم آل محمّد (علیهم السلام) خواهد بود».
4 ـ امام باقر (علیه السلام) در تفسیر آیه 33 سوره توبه فرمود:
«این آیه مباركه به هنگام خروج مهدی آل محمّد ـ صلوات الله علیهم ـ تحقّق می یابد. دیگر احدی در روی زمین باقی نمی ماند جز این كه به رسالت محمّد (صلی الله علیه وآله وسلم) اعتراف می كند». [5] .
5 ـ ابو بصیر می گوید:
«سألت أبا عبد اللّه (علیه السلام) عن قول الله تعالی فی كتابه:
(هُوَ الَّذی أَرْسَلَ رَسُوْلَهُ بِالْهُدی وَدِیْنِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الِدّینِ كُلّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونْ)
فقال: والله! ما أنزل تأویلها بعدُ!
قلت: جُعلت فداك! و متی ینزل؟
قال: حتّی یقوم القائم إن شاء الله. فإذا خرج القائم لم یبق كافر و لا مشرك إلا كره خروجه، حتّی لو كان كافر أو مشرك فی بطن صخرة لقالت الصخرة: یا مؤمن! فی بطنی كافر أو مشرك فاقتله، قال: فینحیه الله فیقتله». [6] .
«از امام صادق (علیه السلام) در باره این آیه شریفه «او خداوندی است كه پیامبرش را با هدایت و دین حق فرستاد تا او را بر تمام ادیان پیروز گرداند اگر چه مشركان آن را كراهت داشته باشند» پرسیدم؟
[ صفحه 259]
امام در جواب فرمود:
«به خدا قسم! هنوز موقع تأویل این آیه نرسیده است».
گفتم: قربانت گردم! چه وقت موقع آن فرا می رسد؟
فرمود:
«هنگامی كه حضرت قائم (علیه السلام) قیام كند، موقع تأویل این آیه فرا می رسد، و چون حضرت قائم (علیه السلام) قیام كند هر كافر و مشركی، ظهور او را نا خوش دارد؛ زیرا اگر كافر یا مشرك در دل سنگی پنهان شود آن سنگ صدا می زند: ای مؤمن! كافر یا مشركی در دل من پنهان شده است بیا و او را به قتل برسان! و خداوند او را بیرون می آورد و یاران حضرت قائم (علیه السلام) او را به قتل می رسانند».
«او خداوندی است كه پیامبرش را با هدایت و دینی حق فرستاد تا آن را بر تمام ادیان پیروز گرداند اگر چه مشركان ناخشنود باشند».
این آیه مباركه در سه سوره از سوره های قرآن كریم تكرار شده كه اهمیّت این وعده الهی بخوبی روشن می شود؛ ولی مهم این است كه، این وعده خداوند كی محقق می شود؟ زیرا مسلّم است كه تا كنون این وعده خداوند تحقّق نیافته و هم اكنون ادیان باطل و ادیان آسمانی تحریف شده در روی زمین وجود دارند، و شكّی نیست كه وعده خداوند تخلف ناپذیر است. بنابر این، باید دید طبق روایات و مدارك معتبر اسلامی هنگام تحقق این وعده بزرگ كه تحقق قول و پیمان خداوند است، چه وقت خواهد بود؟
آنچه از مجموع روایات معتبر و احادیث متواتر اسلامی كه از طریق شیعه و سنّی روایت شده استفاده می شود این است كه این آیه مباركه، مربوط به زمان ظهور مبارك حضرت مهدی (علیه السلام) است؛ زیرا در زمان حكومت جهانی حضرت مهدی (علیه السلام) است كه دین مقدس اسلام در سراسر زمین حاكم می شود و بشر پیرو یك آیین می گردد، و نشانی از ادیان باطل و تحریف شده در روی زمین باقی نمی ماند.
اینك برای اثبات این مطلب به احادیث چندی كه در این باره می آوریم، توجّه فرمایید:
1 ـ مقداد بن اسود گوید: از رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) شنیدم كه می فرمود:
«لایَبْقی عَلی ظَهْرِ الأَرْضِ بَیْتُ مَدَر وَ لا وَبَر إلاّ أدْخَلَهُ الله (عَلَیهِم) كَلِمَةَ الاسْلام، إمّا بِعِزٍّ عَزِیز و إمّا بِذُّل ذَلِیل، إمّا یُعِزُّهُم فَیَجْعَلَهُمْ مِنْ أهْلِها فَیُعِزّوا بِهِ، وَ إمّا یُذِلُّهُمْ فَیَدِینُون لَهُ». [2] .
«در روی زمین هیچ خانه خشت و گلی و خیمه مویین نمی ماند مگر این كه خداوند آیین اسلام را در آن خانه وارد می كند، یا با عزّت و سر بلندی یا با
[ صفحه 257]
ذلّت و خواری، یا این كه اسلام را می پذیرند و خداوند آنها را سر بلند می گرداند یا این كه به ناچار در برابر اسلام سر تعظیم فرود می آورند».
2 ـ مرحوم محدّث بحرانی در ذیل همین آیه در كتاب «المحجة»، حدیثی را از امیرمؤمنان علی (علیه السلام) بدین صورت نقل می كند:
«عَنْ عِمْرانِ بْنِ مَیْثَمْ، عَنْ عَبایَةِ بْنِ ربعی، أنَّهُ سَمِعَ أَمیر الْمُؤْمِنینَ (علیه السلام) یَقُولُ: «هُوَ الّذَی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدی وَدِیْنِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ» أَظَهَرَ بَعْدُ ذلِكَ؟
قالُوا: نَعَمْ.
قَالَ: كَلاّ، فَوَالَّذی نَفْسِی! بِیَدِهِ! حتّی لا تَبْقی قَرْیَة إِلاّ وَیُنادی فیها بِشَهادةِ أَنْ لا اِلهَ إِلاّ الله، وَأَنَّ محمّداً رَسُولُ الله (صلی الله علیه وآله وسلم) بُكْرَةً وَعَشِیّاً». [3] .
«عمران بن میثم، از عبایة بن ربعی روایت می كند كه امیر مؤمنان علی (علیه السلام) این آیه شریفه را تلاوت فرمود: «او خداوندی است كه رسولش را با هدایت و آیین حق فرستاد تا او را بر همه ادیان غالب و پیروز گرداند هر چند كه مشركان كراهت داشته باشند».
سپس فرمود: آیا این غلبه و پیروزی تحقّق یافته است؟
گفتند: آری!
فرمود: نه، هرگز! سوگند به خدایی كه جان علی در قبضه قدرت اوست، این غلبه و پیروزی مُحَقّق نمی شود مگر هنگامی كه هیچ آبادی در روی زمین باقی نماند جز این كه هر صبح و شام در آن بانگ «لا اِله اِلاّ الله وَمحمّد رَسُولُ الله» بلند شود».
3 ـ «مجاهد» در تفسیر این آیه شریفه از قول ابن عبّاس نقل می كند كه گفت:
«لا یَكُونُ ذلكَ حتّی لا یَبْقی یَهُوْدِیٌّ وَ لا نَصْرانِیٌّ وَلا صاحبُ مِلّة الاّ دَخَلَ فی الإِسْلامِ، حتّی یَأمَنَ الشاةُ وَ الذِّئبُ وَ البَقَرَةُ وَ الأسَدُ وَ الاِنْسانُ وَ الحَیّةُ، وَ حتّی لا تَقْرُض فارةٌ جَرباً، وَ حتّی تُوضَعَ الجِزیَة وَ یُكْسَرَ الصَّلیْبُ وَ یُقَتَل الْخِنْزیرُ، وَ ذلِك قَوْلُهُ:
[ صفحه 258]
«لِیُظْهِرَهْ عَلَی الدّینِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهْ الْمُشرِكُونَ» و ذلِك یَكُونُ عند قِیامِ القائمِ عَلَیهِ السَّلام». [4] .
«این وعده محقق نمی شود مگر هنگامی كه تمام یهود و نصاری و پیروان هر كیش به دین اسلام بگروند، و گرگ و میش و گاو و شیر و انسان و مار، بر جان خود ایمن باشند. و دیگر هیچ موشی انبانی را پاره نكند، و جزیه گرفتن از اهل كتاب ساقط شود، و «صلیب» شكسته شود، و خوكها معدوم گردند، و این معنای قول خدای تعالی (لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدّینِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ) است. و تحقّق این وعده، به هنگام قیام قائم آل محمّد (علیهم السلام) خواهد بود».
4 ـ امام باقر (علیه السلام) در تفسیر آیه 33 سوره توبه فرمود:
«این آیه مباركه به هنگام خروج مهدی آل محمّد ـ صلوات الله علیهم ـ تحقّق می یابد. دیگر احدی در روی زمین باقی نمی ماند جز این كه به رسالت محمّد (صلی الله علیه وآله وسلم) اعتراف می كند». [5] .
5 ـ ابو بصیر می گوید:
«سألت أبا عبد اللّه (علیه السلام) عن قول الله تعالی فی كتابه:
(هُوَ الَّذی أَرْسَلَ رَسُوْلَهُ بِالْهُدی وَدِیْنِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الِدّینِ كُلّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونْ)
فقال: والله! ما أنزل تأویلها بعدُ!
قلت: جُعلت فداك! و متی ینزل؟
قال: حتّی یقوم القائم إن شاء الله. فإذا خرج القائم لم یبق كافر و لا مشرك إلا كره خروجه، حتّی لو كان كافر أو مشرك فی بطن صخرة لقالت الصخرة: یا مؤمن! فی بطنی كافر أو مشرك فاقتله، قال: فینحیه الله فیقتله». [6] .
«از امام صادق (علیه السلام) در باره این آیه شریفه «او خداوندی است كه پیامبرش را با هدایت و دین حق فرستاد تا او را بر تمام ادیان پیروز گرداند اگر چه مشركان آن را كراهت داشته باشند» پرسیدم؟
[ صفحه 259]
امام در جواب فرمود:
«به خدا قسم! هنوز موقع تأویل این آیه نرسیده است».
گفتم: قربانت گردم! چه وقت موقع آن فرا می رسد؟
فرمود:
«هنگامی كه حضرت قائم (علیه السلام) قیام كند، موقع تأویل این آیه فرا می رسد، و چون حضرت قائم (علیه السلام) قیام كند هر كافر و مشركی، ظهور او را نا خوش دارد؛ زیرا اگر كافر یا مشرك در دل سنگی پنهان شود آن سنگ صدا می زند: ای مؤمن! كافر یا مشركی در دل من پنهان شده است بیا و او را به قتل برسان! و خداوند او را بیرون می آورد و یاران حضرت قائم (علیه السلام) او را به قتل می رسانند».
[1] سوره توبه (برائت)، آيه 33 ـ سوره فتح، آيه 28 و سوره صف، آيه 9.
[2] مستدرك حاكم، ج 4، ص 476، ح 8324 ؛ تفسير مجمع البيان، ج 5، ص 38.
[3] المحجّة، ص 86.
[4] بحار الانوار، ج 51، ص 61.
[5] تفسير مجمع البيان، ج 5 ص 38 و المحجة ص 87.
[6] بحار الانوار، ج 51، ص 60، ح 58 ـ ينابيع المودّة، ج 3، باب 71، ص 239 ؛ منتخب الاثر، فصل 2، باب 35، ص 294، ح 4 و كتاب المحجة، ص 85.